23/02/2023
Dự báo một số thách thức về đối ngoại nước mỹ phải ứng phó trong năm 2023
Nước Mỹ đã trải qua năm 2022 không ít sóng gió trong vấn đề ngoại giao. Cuộc xung đột tại Ukraine là một phần nổi bật trong hồ sơ đối ngoại của Mỹ dưới thời Tổng thống Biden trong năm 2022. Ngay từ những ngày đầu Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Mỹ đã nỗ lực khẳng định vị thế dẫn dắt và tầm ảnh hưởng quốc tế. Do vậy, cạnh tranh Mỹ - Nga càng bộc lộ tính quyết liệt hơn. Là nhà cung cấp viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, thách thức đầu tiên trong năm 2023 của chính quyền Tổng thống Biden theo các chuyên gia sẽ là phải duy trì viện trợ quân sự, nguồn cung cấp vũ khí ổn định cho Ukraine dưới sự giám sát chặt chẽ hơn từ đảng Cộng hòa đang nắm quyền kiểm soát Hạ viện.
Kể từ khi xung đột xảy ra, Mỹ và các đồng
minh châu Âu đã mở “cuộc chiến” trừng phạt, cấm vận “chưa từng có” đối với Nga.
Cuộc xung đột đến nay chưa có dấu hiệu chấm dứt. Do vậy, chính quyền Tổng thống
Biden sẽ phải duy trì sự thống nhất với các đồng minh châu Âu để tiếp tục gia
tăng sức ép lên Nga cũng như tăng cường hỗ trợ cho Ukraine. Các nhà phân tích của
Foreign Policy cho rằng, mặc dù châu Âu ủng hộ Ukraine nhưng việc giá năng lượng,
lương thực tăng cao và suy thoái kinh tế cũng khiến các nước châu Âu khó đưa ra
quyết định.
Thách thức thứ hai về đối
ngoại Mỹ phải đối mặt trong năm 2023 là sự cạnh tranh và quản lý cạnh tranh
công nghệ giữa Mỹ với Trung Quốc. Trong năm 2022, Tổng thống Mỹ Biden đã đẩy cuộc
cạnh tranh chất bán dẫn với Trung Quốc lên cao với việc ban hành Đạo luật Khoa
học và CHIPS siết chặt xuất khẩu chip bán dẫn sang Trung Quốc. Động thái nhằm
ngăn cản sự cạnh tranh từ Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ cao.
Thách
thức thứ ba là vấn đề hạt nhân. Trước tiên là đàm phán hạt nhân Iran. Trong năm
2022 những nỗ lực của Tổng thống Mỹ Biden nhằm cứu vãn các cuộc đàm phán hạt
nhân với Iran rơi vào bế tắc. Cả Mỹ và Iran đều thừa nhận rằng các cuộc đàm
phán kết thúc mà không đạt kết quả gì. Đặc phái viên Mỹ về Iran - ông Robert Malley
cảnh báo Iran sắp đủ nguyên liệu để sản xuất vũ khí hạt nhân và cáo buộc Tehran
phá hỏng các thỏa thuận. Tiếp đến là vấn đề hạt nhân Triều Tiên. Trong năm
2022, Triều Tiên vượt kỷ lục về số vụ phóng đạn pháo và tên lửa đạn đạo. Trong
năm 2023, Mỹ và Hàn Quốc dự kiến sẽ tiếp tục tập trận quân sự chung và lên án
chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên tại Liên hợp quốc (LHQ). Tuy nhiên
giới quan sát cho rằng với mối quan hệ “phức tạp” của Mỹ với 2 thành viên khác
của Hội đồng Bảo an LHQ là Nga và Trung Quốc, các nỗ lực như vậy tại LHQ sẽ
không dễ dàng.
Trong khi đó, tương lai của Hiệp ước Cắt giảm
vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) - hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân
cuối cùng còn sót lại giữa Mỹ và Nga vốn được coi là đóng góp tích cực vào nỗ lực
ngăn chặn sử dụng và phổ biến vũ khí hạt nhân trên thế giới - dự báo sẽ đối mặt
với tương lai khó đoán. Nga và Mỹ ký New START năm 2010. Tháng 02/2021, hai bên
đã gia hạn hiệp ước này thêm 5 năm, đến ngày 05/2/2026. Cuối tháng 8/2022, đã
xuất hiện những tín hiệu về khả năng nối lại đàm phán về việc gia hạn Hiệp ước
New START song vẫn chưa có tiến bộ đáng kể nào trong vấn đề này.
Việc Đảng Dân chủ không duy trì được thế đa số
tại Quốc hội Mỹ sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng 11/2022 sẽ tác động lớn đến
các bước triển khai chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Biden. Hiện
Đảng Cộng hòa đã nắm quyền kiểm soát Hạ viện. Ưu tiên cao nhất trong chương
trình nghị sự của các nghị sĩ đảng Cộng hòa sẽ là điều tra việc Mỹ rút quân khỏi
Afghanistan năm 2021, sau đó là viện trợ cho Ukraine, cũng như chính sách đối với
Trung Quốc. Quyết định rút quân khỏi Afghanistan hồi tháng 8/2021 của Mỹ đến
nay vẫn gây tranh cãi. Những chuyến bay sơ tán hỗn loạn tại sân bay quốc tế
Kabul làm ảnh hưởng đến niềm tin của các nước đồng minh phương Tây và người dân
trong nước.
Vấn đề lớn khác là viện trợ quân sự cho
Ukraine. Mặc dù Quốc hội Mỹ đã tăng cường ngân sách cho Lầu Năm Góc vượt hơn
yêu cầu của Mỹ, nhưng một số nghị sĩ đảng Cộng hòa muốn giảm mức viện trợ cho
Ukraine. Hạ nghị sĩ Cộng Hòa Marjorie Taylor Greene tuyên bố sẽ giám sát chặt
chẽ hơn viện trợ quân sự cho Kiev, và Thượng nghị sĩ J.D.Vance cho biết ông
không “thực sự quan tâm” đến những gì xảy ra với Ukraine.
Cuối cùng, vấn đề đang đặt ra với chính quyền
Tổng thống Mỹ Biden năm 2023 là đảm bảo nguồn cung năng lượng, tránh tăng giá đột
biến ở trong và ngoài nước. Quốc hội Mỹ năm 2022 đã thông qua dự luật lớn về
khí hậu, thuế và chăm sóc sức khỏe của Tổng thống Biden để dần giảm phụ thuộc
vào nhiên liệu hóa thạch, làm gia tăng căng thẳng với các đồng minh châu Âu./.
Nguồn:
Ban Tuyên giáo Trung ương