Bài nói chuyện của Hồ Chủ tịch với cán bộ và nhân dân Nam Định chiều 24-4-1957 (Lần thứ 2 năm 1957)
Lược ghi
Bác thay mặt Đảng và Chính phủ gửi lời thăm
hỏi các cô, các chú cán bộ xã, huyện, tỉnh Nam Định.
...Cán bộ, đảng viên và nhân dân Nam Định
trong kháng chiến đã có truyền thống chiến đấu anh dũng, ngày nay, trong hoà
bình cũng phải giữ vững truyền thống tốt đẹp ấy mà trước hết là cán bộ, đảng
viên phải gương mẫu giữ vững truyền thống ấy.
Vừa qua, ta có sai lầm, nhưng có sai thì
sửa, quyết tâm sửa và nhất định sửa cho tốt.
Về cải cách ruộng đất, chúng ta phải nhận
rõ cả hai mặt: mặt thắng lợi và mặt sai lầm. Cách mạng của chúng ta là cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân đánh đổ đế quốc để giải phóng dân tộc, đánh đổ
phong kiến để đem lại ruộng đất cho nông dân, xây dựng nước Việt Nam thành một
nước độc lập dân chủ tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong cuộc cách mạng chống đế
quốc, vì đoàn kết nên chúng ta đã thắng lợi. Trong cuộc cách mạng chống phong
kiến, chúng ta cũng đã thắng lợi, nhưng vì cán bộ trực tiếp thi hành sai chính
sách nên phạm sai lầm nghiêm trọng. Nhưng thắng lợi vẫn là căn bản vì giai cấp
địa chủ ở miền Bắc đã bị đánh đổ, nếu chúng ta cảnh giác thì không bao giờ
chúng có thể lấy lại được. Còn sai lầm như quy sai thành phần, chấp hành chính
sách tôn giáo sai...ta có sửa không? nhất định sửa được. Vậy sai lầm chỉ là tạm
thời, là bộ phận. Tuy nhiên, đã là sai lầm thì dù lớn hay nhỏ khi sửa cũng có
cái khó của nó, huống chi là việc sửa sai trong cải cách ruộng đất, cho nên
phải thấy rõ khó khăn để khắc phục chứ không phải sợ khó khăn.
Theo báo cáo thì trong sửa sai bước một ở
Nam Định có nhiều khó khăn, nhưng cán bộ, đảng viên cố gắng, nhân dân tốt nên
kết quả khá, khá chứ không phải hoàn toàn tốt. Thí dụ như việc khôi phục đảng
tịch, có nơi đảng viên bị khai trừ trước cải cách ruộng đất, nay cũng được phục
hồi; có đảng viên không đủ tiêu chuẩn cũng được phục hồi, cho nên Bác nói chưa
tốt lắm. Các đảng viên, cán bộ trong cải cách ruộng đất, chỉnh đốn tổ chức bị
xử trí sai, những đồng chí đó đại đa số dù bị oan uổng, cực khổ nhưng nhiều
đồng chí đã gương mẫu xung phong tham gia công tác sửa sai, thuyết phục đồng
bào. Trung ương Đảng và Chính phủ rất hiểu các đồng chí đó, những đồng chí đó
là những đảng viên, đồng chí tốt, chúng ta phải học tập các đồng chí đó.
Ở đây Bác không có thì giờ nói chi tiết các
vấn đề, Bác chỉ nói cái chính, tức là khâu chính giải quyết được khâu chính đó
thì dễ dàng giải quyết được những vấn đề khác xung quanh. Trước đây, trong
kháng chiến cũng như trong sửa sai hiện nay, phải nắm được khâu chính thì giải
quyết công việc sẽ dễ dàng thuận lợi. Thí dụ: 1 cái cây trèo lên tỉa từng lá,
bẻ từng cành rồi mới cưa gốc thì lâu nếu biết cưa gốc rồi bẻ cành, hái lá thì
sẽ dễ dàng thuận lợi hơn. Khâu chính của chúng ta trong công tác sửa sai bây
giờ cũng như trong công tác sửa sai sau này là đoàn kết (đoàn kết thực sự, chứ không phải đoàn kết đầu lưỡi). Chi
bộ đoàn kết chặt chẽ cán bộ cũ, mới đoàn kết đảng viên cũ, mới đoàn kết; Do
đoàn kết nội bộ mà đoàn kết nhân dân, đoàn kết lương giáo thì nhất định sửa sai
được tốt. Lại phải đoàn kết từ trên xuống dưới, từ trung ương đến khu, tỉnh,
huyện, xã đều phải đoàn kết. Trong cách mạng, trong kháng chiến, vì đoàn kết
nên đã thắng lợi. Nay trong sửa sai cũng phải đoàn kết như thế.
Cán bộ, đảng viên phải nâng cao chí khí chiến đấu, nâng cao lòng tin tưởng. Trong kháng
chiến rất khó khăn nếu chí khí chiến đấu của bộ đội, cán bộ, nhân dân mà sụt
thì sẽ thất bại. Sửa sai bây giờ và sau này cũng thế, nếu chí khí sụt sẽ thất
bại. Muốn có chí khí chiến đấu thì trước hết phải có lòng tin tưởng: tin tưởng
vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Trung ương, tin
tưởng vào đường lối chính sách của Đảng, tin tưởng vào sự cố gắng của bản thân,
tin tưởng vào lực lượng của nhân dân, tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng nhất
định về ta.
Tất cả cán bộ, đảng viên phải giữ tính kỷ luật, tính tổ chức. Nhớ rằng
không có việc gì làm ngoài tổ chức, ngoài kỷ luật mà thành công. Từ trước tới
nay, Đảng ta gặp rất nhiều khó khăn, nhưng Đảng ta vẫn phát triển được vì có tổ
chức tính, kỷ luật tính. Trong dịp Tết có chỉ thị nghỉ 3 ngày, nhưng có đồng
chí tới 4, 5 ngày, có người nghỉ tới 10 ngày, như thế là kém kỷ luật tính, tổ
chức tính. Tóm lại phải đoàn kết chặt chẽ, phải nâng cao chí khí chiến đấu,
nâng cao lòng tin tưởng, phải có kỷ luật tính, tổ chức tính, như thế chưa đủ
còn phải kiên nhẫn tức là phải chịu khó, chịu khổ dẻo dai. Ví dụ: ở nơi công
giáo, đồng bào bị bọn phản động lừa bịp, đe doạ, nếu không kiên nhẫn tuyên
truyền giải thích thì không giác ngộ được đồng bào. Cần nhận rõ: nhân dân ta
bất kỳ lương hay giáo đều tốt cả, nhưng hiện nay trong đồng bào công giáo chia
rẽ, lừa bịp, đe doạ nên tạm thời chí khí đấu tranh của đồng bào còn bị mờ đi,
nếu ta kiên nhẫn thì sẽ giác ngộ, tranh thủ được đồng bào. Cách mạng không phải
làm một buổi, một tháng, một năm mà xong được. Ở đây, không có đồng chí nào già
hơn Bác, Bác năm nay ngoài 60 tuổi mà vẫn kiên nhẫn công tác, nếu Bác cũng nghỉ
thì ai làm gương cho các cô, các chú?
Không nên thấy thành tích mà chủ quan. Thí dụ: Thấy bước 1 làm khá
thì chủ quan, cho bước 2 cũng thế thôi, đầu đi đuôi lọt, phải thấy bước 2 có
nhiều khó khăn phức tạp, vì bước 2 có quan hệ đến lợi ích của nhiều tầng lớp,
nhưng nhìn thấy khó khăn phức tạp để chuẩn bị vượt qua, chứ không phải để bi
quan. Như thế chủ quan cũng hỏng việc mà bi quan cũng hỏng việc. Phải đánh giá
đúng tình hình, thấy rõ khó khăn, thuận lợi, chớ bi quan mà cũng chớ chủ quan.
Bây giờ Bác nói sang vấn đề khác: Vấn đề đường lối nông thôn của Đảng.
Nghe nói có một số đồng chí hiểu không đúng, làm không đúng nên thất bại lại đổ
cho đường lối nông thôn của Đảng không đúng, rồi oán trách Đảng. Đường lối nông
thôn của Đảng là rất đúng, có từng đoạn, từng bước liên quan mật thiết với
nhau, không thể tách rời từng đoạn được, cũng không thể chỉ đi bước trước bỏ
bước sau, hoặc bỏ bước trước đi bước sau được.
Đường lối nông thôn của Đảng là phải dựa hẳn vào bần cố nông. Bần cố nông là
vô sản và nửa vô sản ở nông thôn, là chủ lực quân của cách mạng, nhưng nếu chỉ
dựa vào bần cố nông mà không có bạn thì thì sẽ yếu đi, cho nên phải đoàn kết
chặt chẽ với trung nông, trung nông không phải là do vô sản nhưng là người có
lao động. Dựa vào đoàn kết cũng chưa đủ, lại phải liên hiệp với phú nông. Vì
phú nông nửa lao động nửa bóc lột về kinh tế là một sức sản xuất cần cho việc
khôi phục kinh tế hiện nay, vả lại ta chưa tiêu diệt được phú nông thì phải
liên hiệp để họ theo ta, chứ không để họ theo giai cấp địa chủ. Còn đối với địa
chủ: Cách mạng là tiêu diệt giai cấp địa chủ. Tiêu diệt chế độ bóc lột của địa
chủ chứ không tiêu diệt con người địa chủ. Nếu ta tịch, trưng thu, trưng mua
hết mà không mở đường cho nó lao động cải tạo thì một mặt sẽ mất sức lao động
của con người, mặt khác nó sẽ trở thành lưu manh, trộm cắp có hại trực tiếp cho
nông dân, cho cách mạng. Cho nên phải đối phó với địa chủ, một mặt ta phải cảnh
giác đề phòng nó ngóc đầu dậy, một mặt phải mở đường cho nó lao động cải tạo
thành con người mới.
Làm như thế là đi đúng đường lối nông thôn
của Đảng có đầu có đuôi, nhưng nhiều đồng chí đã không hiểu như thế, không làm
như thế cho nên thất bại.
Đường lối nông thôn của Đảng là áp dụng
ngoài quần chúng nhưng vì không hiểu nên có đồng chí đã đem áp dụng đường lối
đó vào trong chi bộ, có đồng chí được dựa, có đồng chí chỉ đoàn kết, vô tình mà
trong Đảng chia ra 2 loại đảng viên. Bất kỳ ở giai cấp nào một khi đã thừa nhận
điều lệ chính cương của Đảng, phấn đấu cho Đảng thì đều đứng về lập trường giai
cấp công nhân, đều là đảng viên của Đảng, không có phân biệt thành phần giai
cấp. Đồng chí Mao Trạch Đông trước là giáo viên, đồng chí Chu Ân Lai là con
quan, nhưng từ khi vào Đảng, các đồng chí đó hết lòng, hết sức phục vụ giai
cấp, phục vụ cách mạng, ngày nay không ai gọi các đồng chí đó là giáo viên, là
con quan nữa, mà người ta gọi các đồng chí đó là lãnh tụ của Đảng, của giai cấp
công nhân. Các cô, các chú về địa phương, nếu ai còn hiểu lầm thì phải giải
thích cho mọi người hiểu và làm đúng như thế.
Trong việc sửa sai, cố nhiên chi bộ là cái
cọc phải đoàn kết chặt chẽ, có kỷ luật, làm đúng chính sách, nhưng phải có lực lượng tổ chức quần chúng giúp sức
như Đoàn thanh niên lao động, Nông hội, Phụ nữ, Chính quyền, dân quân thì sửa
sai mới tốt. Nếu quên lực lượng ấy là mua thêm việc cho mình, chớ có bao biện
mà quên việc của quần chúng thì thành tích sẽ ít.
Công tác bước 2 phải xét thành phần và đền
bù tài sản. Về việc đền bù: Những người bị quy sai phần đông là trung nông,
phải vận động hết khả năng của nhân dân với
tinh thần thương yêu giai cấp, nhân nhượng thương lượng giúp đỡ nhau mà
giải quyết việc đền bù. Có thể trong trường hợp phải giải thích, thuyết phục
những bần cố nông được chia quá mức trong cải cách ruộng đất bớt ra một phần mà
đền bù, nhưng không vận động quá mức được chia của bần cố nông. Có làm như thế
mà còn thiếu không giải quyết được thì mới đề nghị Chính phủ trích quỹ bồi
thường một phần. Phải dựa vào dân là
chính không nên ỷ lại vào Chính phủ. Bác cũng chính là Chính phủ đây. Bác
cũng như các cô, các chú lấy tiền đâu ra mà đền bù, tiền đó cũng là do công
đóng góp của dân mà có. Trong khi đền bù, đối với trung nông bị quy sai cũng
phải xem xét tình hình hoàn cảnh gia đình từng người mà giải quyết; có người là
trung nông thường, có người là trung nông lớp trên, điều kiện sinh sống tương
đối khá, có trung nông là gia đình cách mạng cơ sở, liệt sĩ, cán bộ, bộ đội. Cố
nhiên ta phải chiếu cố đến loại trung nông thứ ba.
Sửa
sai phải cố mà làm, nhưng chỉ cắm đầu cắm cổ biết có sửa sai mà quên các công
tác khác, nhất là sản xuất, đê điều, thuế thì không được. Không có ăn dân đói,
cán bộ đói thì không sửa sai được, không thu được thuế thì lấy gì mà kiến thiết
kinh tế, phát triển văn hoá, cho nên phải biết kết hợp cho khéo, sửa sai không quên sản xuất, sản xuất
không quên sửa sai. Theo tin từ Trung Quốc cho biết thì năm nay do nóng nực
nhiều, nước sông và nước bốc hơi rất nhiều bên Trung Quốc năm nay sẽ có mấy
trận lụt to, bão to. Trung Quốc có bão lụt thì nước ta cũng bị ảnh hưởng, ngay
từ bây giờ, các cô, các chú phải chú ý ngay việc đắp đê phòng lụt và chống bão.
Mùa màng được nhưng có bão lụt mà không chống được thì được mùa cũng như mất
mùa. Đê ở Nam Định làm chậm là do các cô, các chú chủ quan, thuế cũng chưa coi
trọng đúng mức, như thế là các cô, các chú chưa làm tròn nhiệm vụ.
Nước ta còn tạm chia làm 2 miền: Ở miền Bắc
ta đang kiến thiết khôi phục kinh tế, phát triển văn hoá tiến dần lên chủ nghĩa
xã hội, bọn Mỹ Diệm không muốn ta thành công nó tìm mọi cách để phá ta như
tuyên truyền xuyên tạc nói xấu ta, tung tay chân vào trong đoàn thể, cơ quan
ta, vào xí nghiệp, vào nông thôn để phá ta. Ở miền Nam, chúng in lại báo Nhân
văn, nói trên đài phát thanh để phản tuyên truyền ta, lừa gạt đồng bào miền Nam
gây nghi ngờ đối với miền Bắc. Chúng còn lợi dụng bọn phản động đội lốt tôn
giáo gây chia rẽ trong nhân dân. Vì vậy, các cô, các chú phải luôn luôn nâng
cao cảnh giác đối với âm mưu của bọn phá hoại.
Chúng ta phải tăng gia sản xuất thực hành
tiết kiệm xây dựng kinh tế dân chủ nhân dân tiến dần lên chủ nghĩa xã hội như
Liên Xô, Trung Quốc, tức là thực hiện lối làm ăn tập thể, cùng làm chung, hưởng
chung, nông thôn ta cũng sẽ tiến lên như thế. Muốn thế phải tổ chức tổ đổi công
là hình thức thấp nhất, rồi tiến lên hợp tác hoá nông nghiệp, từ hợp tác xã nhỏ
phát triển thành thành HTX to dùng máy móc trong nông nghiệp. Tiến lên chủ
nghĩa xã hội mau hay chậm không phải là do Bác, do Trung ương mà do các cô, các
chú có chịu khó giải thích cho nông dân hiểu không, có chú ý tổ chức tổ đổi
công không? Phải giải thích cho nông dân nhìn xa thấy rộng, thấy rõ tương lai
tương sáng sau này không nên suy tị sào ruộng góc trâu, phải có tinh thần hữu
ái tương trợ lẫn nhau, nếu các cô, các chú nói như nông dân hiểu như Bác nói
với các cô, các chú hôm nay thì sửa sai nhất định giải quyết được tốt.
Cuối cùng Bác nhắc lại phải đoàn kết, đoàn kết từ trên xuống dưới, đoàn kết từ trong ra ngoài,
cán bộ cũ, mới đoàn kết, đảng viên cũ, mới đoàn kết, lương giáo đoàn kết.
Các cô, các chú phải cố gắng làm thế nào Nam Định có những xã kiểu mẫu, có
huyện kiểu mẫu tiến lên thành tỉnh kiểu mẫu trong dịp sửa sai này, làm cho gọn,
cho tốt, đúng thời gian, nếu như thế là các cô, các chú có công to với Đảng,
Chính phủ. Bác hứa trước sẽ đề nghị với Đảng và Chính phủ khen thưởng.
Khởi đầu cách mạng lực lượng ta rất ít, đế
quốc khủng bố dã man, hoạt động rất khó khăn, nhưng do lòng tin tưởng, do đoàn
kết phấn đấu nên đã thành công, ngày nay chúng ta có lực lượng to lớn của Đảng,
của Mặt trận, của nhân dân. Nếu ta biết nắm vững đường lối chính sách của Đảng,
luôn luôn tin tưởng đoàn kết phấn đấu thì
khó khăn mấy cũng sẽ vượt qua được.
Bác nói riêng với cán bộ quân đội, cán bộ
Trung ương phái về làm công tác sửa sai, các cô, các chú đang làm một nhiệm vụ
nặng nề nhưng rất vẻ vang. Cán bộ trong quân đội được học tập nhiều, lại có
truyền thống kỷ luật; Cán bộ Trung ương phái về được gần Trung ương được học
tập nhiều, hiểu biết nhiều. Đây là một dịp để đưa cái hiểu biết của mình làm
kiểu mẫu cho địa phương, phải đoàn kết, phải trọng kỷ luật và tổ chức.
Bác mong các cô, các chú mạnh khoẻ phấn
khởi quyết tâm sửa sai cho tốt và Bác gửi lời các cô các chú chuyển lời thăm
của Bác đến các đồng chí và đồng bào trong tỉnh.